मिति २०७२ साउन २० गते बुधबार गोरखापत्रमा प्रकाशित बस्तुगत प्रश्नोतरहरु

१. हाल नेपालमा ‘क’, ‘ख’, ‘ग’ र ‘घ’ वर्गका वैंङ्क तथा वित्तीय संस्था कति-कति रहेका छन् ?

- क्रमशः ३०‚ ७६‚ ४८ र ३९

२. ग्लोबल फाइनान्सद्वारा सन् २०१५ जुलाई २० मा अमेरिकाको न्युयोर्कमा घोषणा गरिएको एसिया प्रशान्त क्षेत्रीय समूहअन्तर्गत ‘कन्जुमर डिजिटल बैङ्क अवार्ड’ कसले प्राप्त गरेको छ ?

- स्टान्डर्ड चार्टर बैङ्क‚ नेपाल

३. नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट संस्था (आइक्यान) द्वारा वि.सं. २०७२ मा प्रदान गरिने उत्कृष्ट लेखा प्रस्तुति सम्माना पुरस्कारबाट सम्मानित हुने वाणिज्य बैङ्क कुन हो ?

- नविल बैङ्क लि.

४. नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट संस्था (आइक्यान) द्वारा वि.सं. २०७२ मा प्रदान गरिने विकास बैङ्क तथा वित्त कम्पनी समूहमध्येको उत्कृष्ट वित्तीय प्रतिवेदन पुरस्कार ‘वेस्ट प्रिजेन्टेड एकाउन्टस् अवार्ड-२०१४’ कुन संस्थाले प्राप्त गर्‍यो ?

- कैलाश विकास बैङ्क

५. स्थानीय निकाय वित्तीय आयोगले परीक्षण गरेको न्यूनतम सर्त तथा कार्यस्पादन मापन (एमसीपीएम) मा सर्वोत्कृष्ट हुने जिविस कुन-कुन हुन् ?

- धनकुटा र सिन्धुपाल्चोक (नगरपालिकामा बुटवल उपनगरपालिका र धनकुटा नगरपालिका)

६. ‘हाम्रो सबैभन्दा ठूलो कमजोरी प्रयत्न गर्न छोड्नुमा छ‚ सफलता प्राप्त गर्ने सबैभन्दा सनिश्चित उपाय भनेको अर्को एकपटक प्रयत्न गर्नु मात्र हो ।‘ भन्ने विचारक को हुन् ?

- थोमस अल्बा एडिसन‚ बैज्ञानिक

७. सन् २०२२ को शीतकालीन ओलम्पिक खेलकुद प्रतियोगित कहाँ हुने भएको छ ?

- बेइजिङ‚ चिन

८. आ.व. २०७१/७२ को आर्थिक सर्वेक्षणअनुसार चालु आ.व.को यथार्थ कुल गार्हस्थ उत्पादनमा कृषि क्षेत्रको योगदान कति प्रतिशत रहेको छ ?

- ३३.१ प्रतिशत (गैरकृषि क्षेत्रको योगदान : ६६.९ प्रतिशत)

९. वि.सं. २०७२ साउन १२ मा वितरित ‘राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार’ मा उत्कृष्ट चलचित्र को उपाधि कुन चलचित्रले हासिल गर्‍यो ?

- कबड्डी ( अभिनेता तर्फ : दयाहाङ राई‚ अभिनेतृ तर्फ : ऋचा शर्मा)

१०. नेपालबाटै लोप भएको भनिएको सिरीगाई कहाँ फेला परेको छ ?

- ताप्लेजुङ

११. वि.सं. २०७२ असार मसान्तसम्म इजाजतपत्र प्राप्त एफएम रेडियोको सङ्ख्या कति पुगेको छ ?

- ६३८ (सञ्चालनरत : ५४७)

१२. वि.सं. २०७१ मा नेपालमा पर्यटकहरुको ‍औसत दैनिक खर्च कति रहेको छ ?

- ४६.४ डलर

१३. वि.सं. २०७० पुस मसान्तदेखि २०७१ पुस मसान्तसम्मको अवधिमा पर्यटकहरुको नेपाल वसाइ अवधि सरदर कति रहेको छ ?

- १२.४ दिन

१४. मानवीय गतिविबाट पर्यावरणमा पर्ने असरलाई न्यूनीकरण गर्न पृथ्वीलाई आराम दिनुपर्ने प्रतीकात्मक सन्देश दिन विश्वभरि नै एक घण्टा बत्ती निभाउने अभियानलाई के भनी चिनिन्छ ?

- अर्थ आवर

१५. सन् २०१५ अप्रिल ९-११ सम्म अमेरिकामा भएको पानी प्रशोधनसम्बन्धी प्रविधिमा उत्कृष्ट हुने बैज्ञानिक को हुन् ?

- एमपी भट्ट

१६. ‘राष्ट्रिय खेलकुद प्रतिभा पुरस्कार’ बाट सम्मानित हुने खेलाडी को-को हुन् ?

- विमला तामाङ (कराँते)‚ सोमपाल कामी (क्रिकेट)‚ दिवस श्रेष्ठ (बक्सिङ)‚ ज्ञानी चुनारा (तेक्वान्दो)‚ विनिता बुढाथोकी (भलिबल)‚ विक्रमबहादुर रानामगर‚ केशरी चौधरी‚ प्रमिला चौधरी र सुनील चौधरी (एथ्लेटिक्स)

१७. नेपाल वायुसेवा निगमद्वारा वि.सं. २०७२ बैशाख १८ मा ल्याएको दोस्रो एयरबस ए ३२० लाई के नामाकरण गरिएको छ ?

- लुम्बिनी (२०७१ माघ २५ मा ल्याएको पहिलो एयरबसलाई सगरमाथा नामकरण गरिएको ।)

१८. निजामती सेवा ऐन‚ २०४९ को चौथो संसोधन कहिले भएको हो ?

- वि.सं. २०७२ असार २९

१९. नेपाल वायुसेवा निगम (nepal airlines Corporation) को स्थापना कहिले भएको हो ?

- वि. सं. २०१५ असार १७

२०. लोकसेवा आयोगले कहिलेदेबाट लागू हुने गरी अप्राविधिक तर्फका राजपत्र अनङ्कित प्रथम श्रेणी (नायब शुब्बा) र द्वितीय श्रेणी (खरिदार) पदका लागि प्रवेश परीक्षाको व्यवस्था गरेको छ ?

- आ.व. २०७२/७३

२१. नेपालको संविधान‚ २०७२ को प्रारम्भिक मस्यौदाअनुसार राष्ट्रभाषा भन्नाले के बुझिन्छ ?

- नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाहरु

२२. सन् २०१५ जुलाईमा सम्पन्न उत्तर तथा मध्य अमेरिको क्षेत्रको प्रतिष्ठित फुटबल प्रतियोगिता ‘कोन्काकाफ गोल्डकप’ को उपाधि जित्ने राष्ट्र कुन हो ?

- मेक्सिको (उपविजेजा जमैका)

२३. ‘जसले कसरी सिक्ने र परिवर्तन गर्ने भन्ने कुरा सिकेको छ‚ त्यो व्यक्ति मात्र शिक्षित हो ।‘ भन्ने विचारक को हुन् ?

- कार्ल रोजर्स‚ अमेरिकन मनोविद्

२४. नेपालमा हालसम्म कतिवटा त्रिवर्षीय आवधिक योजना आएका छन् ?

- चार

२५. नेपाल सरकारद्वारा हेलो स्वास्थ्य कार्यक्रम कहिलेदेखि सुरु गरिएको हो ?

- वि.सं. २०६९ कार्तिक २९

२६. गुणस्तरीय पर्यटन भित्र्याउनका लागि ‘कन्ट्रोल टुरिज्म’ नीति अवलम्बन गर्ने पहिलो सार्क राष्ट्र कुन हो ?

- भुटान

२७. ‘क्योटो वर्ल्ड वाटर ग्रान्ड प्राइज-२०१५’ (राशि : २० हजार अमेरिकी डलर) बाट सम्मानित हुने नेपाली संस्था हुन हो ?

- वातावरण तथा जनस्वास्थ्य सङ्गठन (एन्फो)

२८. ‘स्वाइन फ्लु’ अर्थात इनफ्लुएन्जा ए एचवानएनवानलाई who ले कहिले महामारी रोग घोषणा गर्‍यो ?

- सन् २००९ जुन ११

२९. सार्क राष्ट्रहरुमध्ये आफ्ना नागरिकहरुलाई ‘ई-पासपोर्ट’ उपलब्ध गराउने पहिलो राष्ट्र कुन हो ?

- माल्दिभ्स (सन् २००७)

३०. रुपन्देहीको भैरहवामा डिजास्टर रिकभरी सेन्टरको स्थापना कहिले भएको हो ?

- वि.सं. २०७२ साउन ११

३१. सरकारद्वारा ‘राष्ट्रिय युवा प्रतिभा सम्मान’ का लागि प्रदान गरिने पुरस्कारको राशि कति रहेको छ ?

- जनही रु. १ लाख

 

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

नदीको आधारमा नेपालको विभाजन

१.२.२ नदीको आधारमा नेपालको विभाजन

(क) कोशी प्रदेश

पूर्वमा कञ्चनजङ्घा हिमालदेखि पश्चिममा लाङटाङ हिमाल (गोसाइस्थान) बीचको क्षेत्रलाई कोशी प्रदेश भनिन्छ । तमोर, अरूण, लिखू, दूधकोशी, तामाकोशी, सुनकोशी र इन्द्रावती मिलेर सप्तकोशी नदी बनेको छ । यो नेपालको सबैभन्दा ठूलो नदी हो । यो नदी ७२० कि.मि. लामो छ भने जलप्रवाह क्षमता औसत १,५६४ क्यूविक मिटर प्रति सेकेण्ड रहेको छ । यस नदीबाट २२,००० मेघावाटसम्म विद्युत् निकाल्न सकिने अनुमान गरिएको छ । कोशी प्रदेशको प्रभाव क्षेत्र झण्डै ६० हजार वर्ग कि.मि. रहेको छ । सप्तकोशी नदीको सबैभन्दा ठूलो सहायक नदी अरूण हो भने सबैभन्दा सानो नदी लिखू हो ।

(ख) गण्डकी प्रदेश

पूर्वमा लाङटाङ हिमालदेखि पश्चिममा धौलागिरि हिमालसम्मको गण्डकी नदी प्रभावित क्षेत्रलाई गण्डकी प्रदेश भनिन्छ । गण्डकी नदीका सात प्रमुख सहायक नदीहरू त्रिशुली, बुढीगण्डकी, दरौदी, मादी, मस्र्याङ्दी, सेती र कालीगण्डकी हुन् । गाण्डव ऋषिको नामबाट नामाकरण गरिएको मानिएको यस नदीलाई चितवन जिल्लामा आएपछि (देवघाटभन्दा तल) नारायणी नदीको नामले चिनिन्छ । यो नदी मध्यनेपालमा बहन्छ, जसको प्रवाह क्षेत्र करिब ३८,००० वर्ग कि.मि रहेको छ । करिब ३३८ कि.मि. लामो यस नदीको विद्युत् क्षमता २१,००० मे.वा. रहेको मानिएको छ । यसका सहायक नदीहरूमध्ये कालिगण्डकी सबैभन्दा ठूलो र मादी सबैभन्दा सानो हो । नेपालको सबैभन्दा गहिरो यो नदीले प्रति सेकेण्ड औषत १७१३ क्यु.मि. पानी प्रवाह गर्दछ ।

(ग) कर्णाली प्रदेश

पूर्वमा धौलागिरि हिमालदेखि पश्चिममा ब्यास हिमालबीच कर्णाली नदी प्रभावित क्षेत्रलाई कर्णाली प्रदेश भनिन्छ । कर्णाली नदीका सात प्रमुख सहायक नदीहरू हुम्ला कर्णाली, मुगु कर्णाली, ठूली भेरी, सानी भेरी, तिला, बुढीगङ्गा र सेती नदी हुन् । यसलाई नेपालको सबैभन्दा लामो नदी पनि भनिन्छ । यो नदी मध्यपश्चिम र सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा बहने नदी हो, जुन भारतमा पुगेपछि घाघँरा र कहीँकहीँ सरयू नामले समेत चिनिन्छ । यो नदी करिब ४२,००० व.कि.मि. क्षेत्रफल समेटेर बग्दछ । करिब ५०७ कि.मि. लामो यस नदीको विद्युत् उत्पादन क्षमता ३२,००० मे.वा.रहेको मानिएको छ । यो नदीको औषत जलप्रवाह क्षमता प्रतिसेकेण्ड १३१६ क्यु.मि. रहेको छ ।

(यस सामाग्री नेपाल सरकार सूचना विभाग द्वारा प्रकाशित 'नेपाल परिचय' नामक पुस्तक बाट साभार गरिएको हो । यस पुस्तकका अन्य समाग्री क्रमै सँग प्रकाशित गर्दै जानेछौं ।)

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

राष्ट्रिय घटनाक्रम (२०७२ जेठ/असार)

जेठ

२१ कपिलबस्तुको निम्लीहववा पचेहरास्थित निर्माणाधीन भवनमा निसस्सिएर पाँच पजदुरको मृत्यु ।

२२ प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाको प्रेस सल्लाकारमा वरिष्ठ पत्रकार प्रतीक प्रधान नियुक्त ।

२४ ‘राष्ट्रिय पत्रारिता पुरस्कार -२०७१’ पत्रकार धर्मेन्द्र झालाई र ‘वरिष्ठ पत्रकार सम्मान -२०७१’ कास्कीका कुसुकेशव पराजुली‚ तनहुँका तेजप्रकाश पण्डित र पाल्पाका मेघराज शर्मालाई जनही दुई लाख सहित प्रदान ।

२५ संविधान निर्माणका विवादित विषयमा मधेसी मोर्चासहित प्रमुख चार दलका शिर्ष नेताद्वारा १६ बुँदे सहमतिपत्रमा हस्ताक्षर ।

२६ संविधानका विवादित विषयमा प्रमुख चार दलविच भएको १६ बुँदे सहमतिपत्र प्रक्रियामा लैजान संवैधानिक राजनीतिक संवाद तथा सहमति समितिमा पठाइयो ।

२७ पूर्वमन्त्री तथा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपालका नेता पद्म सुन्दर लावतीको निधन ।

२८ ताप्लेजुङमा २७ वर्षपछिकै ठुलो पानी परेपछि गएको पहिरोले धनजनको ठुलो क्षति ।

३१ जोखिमयुक्त घर भत्काउन सरकारले काठमाण्डौं उपत्यकाका तिन जिल्ला एक वर्षका लागि सङ्कटग्रस्त क्षेत्र घोषित ।

असार

१ नयाँ संविधान निर्माणका लागि चार प्रमुख राजनीतिक दलबिच भएको १६ बुँदे सहमतिविरुद्ध रिट दायर ।

३ राष्ट्रिय विपद् व्यवस्थापन‚ अनुगमन तथा निर्देशन विशेष समितिले विपत्तिमा परी  बेपत्ता भएकाका परिवारलाई मृतकका परिवारले पाएसरह सुविधा दिन सरकारलाई निर्देशन ।

४ वि.सं. २०७१ को एसएलसी परीक्षाको नतिजा प्रकाशित‚ ४७.४३ प्रतिशत विद्यार्थी उतीर्ण ।

९ राष्ट्रपति डा.  रामवरण यादवसँग चीनका विदेशमन्त्री वाङ यी र बङ्गलादेशका अर्थमन्त्री अबुल माल अब्दुलद्वारा राष्ट्रपति कार्यालयमा भेटवार्ता ।

१० नेपाल सरकारद्वारा आयोजित नेपालको पुननिर्माणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा अन्तर्राष्ट्रिय समुदायबाट रु. चार खर्बभन्दा बढी सहयोगको प्रतिबद्धता ।

• राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) को सदस्य- सचिवमा केशवकुमार विष्ट नियुक्त ।

११ संविधान मस्यौदा समिताका सभापति कृष्ण प्रसाद सिटौलाको संयोजकत्वको कार्य दलद्वारा नयाँ संविधानको प्रारम्भिक एकिकृत मस्यौला तयार ।

१२ कर्णालीको जुम्लामा तिन सय शय्याको अत्याधुनिक सुविधासहितको शिक्षण अस्पताल शिलन्यास ।

१४ संसदीय विशेष समितिबाट सर्वोच्च अदालतका वरिष्ठ न्यायाधीश कल्याण श्रेष्ठ प्रधानन्याधिसका लागि अनुमोदित ।

१५ दलीय सहमतिपछि नयाँ संविधनाको ‘नेपालको संविधना‚ २०७२’ प्रारम्भिक मस्यौदा संविधन सभामा प्रस्तुत गरी संविधानसभा अध्यक्ष सुवासचन्द्र नेम्वाङलाई मस्यौदा प्रतिवेदन हस्तान्तरण ।

१७ धान दिवसका अवसरमा काठमाण्डौंको मूलपानीमा आयोजित रोपाइँ कार्यक्रममा सहभागी हुने क्रममा महिलामाथि दुर्व्यवहार गरेको आरोपमा विवाद बढेपछि कृषिमन्त्री हरिप्रसाद पराजुलीद्वारा पदबाट राजीनामा ।

१८ जापान सरकारको सहयोगमा निर्माण सम्पन्न ‘बनेपा- बर्दिवास सडक’ (बीपी राजमार्ग) को प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाद्वारा उद्घाटन ।

•  नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घको अध्यक्षमा पशुपति मुरारका निर्विरोध निर्वाचन ।

१९ ‘भूकम्पबाट प्रभावित संरचनाको पुननिर्माणसम्बन्धी अध्यादेश – २०७२’‚ ‘सार्वजनिक खरिद (पहिलो संसोधन) अध्यादेश – २०७१’ र ‘सहकारी (दोस्रो संसोधन) अध्यादेश – २०७१’ व्यवस्थापिका संसदको बैठकमा स्वीकृत । 

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

नेपालको भौगोलिक परिचय

१.१ भौगोलिक अवस्थिति

नेपाल दक्षिण एसियामा अवस्थित एक भूपरिवेष्टित मुलुक हो । यो समुद्रदेखि करीब ११२७ कि.मि. टाढा छ । यो एसियाका दुई विशाल मुलुकहरू भारत र चीनको बीचमा पर्दछ । नेपालको क्षेत्रफल १,४७,१८१ वर्ग कि.मि. अर्थात ५६,८२७ वर्गमाइल छ । नेपालको पूर्व–पश्चिम लम्बाइ ८८५ कि.मि. र उत्तर दक्षिण चौडाइ सरदर १९३ कि.मि. छ । नेपाल २६ डिग्री २२ मिनेटदेखि ३० डिग्री २७ मिनेट उत्तरी अक्षांश र ८० डिग्री ४ मिनेटदेखि ८८ डिग्री १२ मिनेट पूर्वी देशान्तरसम्म फैलिएको छ । नेपालले विश्वको कूल भूभागको ०.०३ प्रतिशत रएसिया महादेशको ०.३ प्रतिशत भाग ओगटेको छ । यसको दक्षिणमा भारतको विहार राज्य, पश्चिममा भारतको उत्तराखण्ड राज्य, पूर्वमा पश्चिम बङ्गाल र उत्तरतर्फ चीनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बत पर्दछ । नेपालको प्रमाणिक समय दोलखा जिल्लामा पर्ने गौरीशंकर हिमाललाई काटेर गएको ८६ डिग्री १५ मिनेट पूर्वी देशान्तरलाई आधार मानी निर्धारण गरिएको छ । नेपालको समय ग्रीनबीच मानक समयभन्दा ५ घण्टा ४५ मिनेट छिटो छ । यो समय वि.सं. २०४२ साल वैशाख १ गतेदेखि लागू गरिएको हो । विश्वका ८,००० मिटरभन्दा उच्च १४ चुचुराहरूमध्ये नेपालमा ८ वटा पर्छन् । ६,००० मिटर र सोभन्दा अग्ला चुचुराहरू १,३०० भन्दा बढी छन् । मुस्ताङ इलाकामा मात्र यस्ता लगभग ३०१ चुचुराहरू रहेका छन् । नेपालमा हिमालयका साथसाथै कोशी, गण्डकी, कर्णालीजस्ता महानदीहरू र रारा, फेवा, गोसाइँकुण्डजस्ता सुन्दर तालहरू छन् । भू–स्वरूपको विविधताका साथै जलवायु र मौसमको अत्यधिक विभिन्नताले गर्दा उष्ण (Tropical), अर्धोष्ण (Mesontermal), सूक्ष्म तापीय (Micro thermal), टाइग्रा र तुन्द्रा प्रकारका जलवायु नेपालमा पाइन्छन् । नेपालको भौतिक स्वरूपमा उचाइगत विविधताले भौगोलिक विभिन्नताको अवस्था सिर्जना गरेको छ । विश्व मानचित्रमा नेपाल सगरमाथाको देश, गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनीको देश, तेश्रो ध्रुबको देश तथा विशिष्ट झण्डाको देशको रूपमा समेत परिचित छ ।

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

कहाँ र कसरी छापिन्छ नेपाली रुपैयाँ ?

नेपालको मुद्रा रुपैयाँको नोट र सिक्का देश बाहिरको नोट तथा सिक्का छाप्ने कम्पनीमा छापिने गरेको छ। सिक्का र नोट छाप्न देशबाहिरका यस्ता भिन्नाभिन्नै कम्पनीलाई जिम्मा लगाइने गरिन्छ। विश्वमा यस्ता नोट छाप्ने कम्पनी लगभग २० वटा  रहेका छन्। तर नेपाल राष्ट्र बैंकले भने नेपाली नोट छाप्नको लागि गत आर्थिक वर्षमा १० कम्पनीलाई प्रि क्वालिफिकेसनमा सूचीकृत गरेको थियो ।

२०७१ पौष २५ गते नेपाल राष्ट्र बैंकले १० वटा कम्पनीलाई सूचीकृत गरेको हो । प्रि क्वालिफिकेसनमा १० कम्पनी मध्ये इन्डोनेसियाको पेरुम पेरुरी, कम्पनीलाई नोट छाप्नको लागि जिम्मा लगाएको  स्रोतले जानकारी गराएको छ।

नेपालमा विसं. २००२ सालदेखि कागजको नोट छाप्न सुरु गरिएको हो। राजा त्रिभुवनको पालामा नेपालमा कागजी नोटको प्रचलन सुरु भएको हो। नेपालले नोटको चलन चल्ती सुरु गरेपछि विशेषत बेलायत, होल्याण्ड अष्ट्रेलिया जस्ता देशमा पैसा छाप्दै आएको थियो।  

बेलायतको डिलारु करेन्सीमा नेपालले धेरैवर्ष सम्म नोट छापेको एक पुर्व गभर्नरले जानकारी दिए। केहि अघि बजारमा आएको प्लाष्टिकको नोट भने रिजर्ब बैंक अफ अष्ट्रेलिया मातहतको नोट प्रकाशन गर्ने कार्यालय  नोट प्रिन्टिङ अष्ट्रेलियाले छापेको थियो ।

केहि समय अघि प्रचलनमा आएको तर अहिले  बन्द रहेको पोलिमर अर्थात प्लाष्टिकको नोटमा भने कलर जाने समस्या देखिएपछि अहिले छाप्न बन्द गरिएको  पूर्व गभर्नर दिपेन्द्र बहादुर क्षेत्रीले जानकारी दिए। उनले भने ‘अन्य मुलुकमा राम्रो मानिएको पोलिमरको नोट नेपालमा भने टिकाउ हुन सकेन ,केहि नोटमा यसको कलर  जाने समस्या देखेपछि नेपाल राष्ट्र बैंकले पोलिमरको नोट छाप्न बन्द गरेको हो । ’
हाम्रो छिमेकी मुलुक भारतमा पनि नोट छाप्ने कम्पनी छ । पाँच वर्ष पहिले सम्म नेपालले भारतीय कम्पनीबाट नोट छापेको थिएन । तर पूर्व गभर्नर युवराज खतिवडाको पालामा भने भारतबाट समेत नोट छापिएको र त्यसको कागज गुणस्तरीय नभएका कारण पछि छाप्न छोडेको स्रोतको भनाई छ ।
त्यस्तै छिमेकी मुलुक चिनमा नेपालले सिक्का छाप्दै आएको छ । राष्ट्र बैंकले सिक्का चीन र दक्षिण कोरियाका सिक्का छाप्ने कम्पनीमा छाप्दै आएको छ। सिक्का छाप्नको लागि मिन्ट सेवा  भएको पैसा छाप्ने कम्पनीलाई जिम्मा लगाउनुपर्ने हुन्छ।

एक पूर्व गभर्नरका अनुसार अहिले नेपालमा उपलब्ध एक रुपैयाँको सिक्का छाप्नको लागि एक रुपैया भन्दा बढि लगानी लाग्छ । उनले भने ‘ एक रुपैयाँको सिक्का डेढ रुपैयाँ भन्दा बढी पर्दछ तर यसको तुलनामा दुई रुपैयाँको नोट छाप्न भने केहि सस्तो पर्दछ । ’

नोट छाप्दा सानो नोटको भन्दा ठुलो नोटको लागत बढी पर्ने गर्दछ । ठुलो नोटमा सेक्युरिटी फिचर्स बढी हुने गरेका कारण यसलाई छाप्नको लागि लागत बढी लाग्ने स्रोतको भनाई छ।

२०७१ पौष २५ गते नेपाल राष्ट्र बैंकले नोट छाप्नको लागि प्रि क्वालिफिकेसनमा राखिएका नोट छाप्ने कम्पनी र देश

१. चिनको चाइना बैंकनोट प्रिन्टिङ एण्ड मिन्टिङ कर्पाेरेशन

२. जर्मनीको जिस्क एण्ड डेभ्रिएनट जिएमबिएच

३. स्वीडेनको क्रेन एबि

४. बेलायतको डिलारु करेन्सी

५. नेदरल्याण्डको जोन इन्सेड बैंकनोेट बिभि

६. क्यानडाको क्यानेडीयन बैंक नोट कम्पनी लिमिटेड

७. जर्मनीको  बन्डेस डर्केरी जिएमबिएच

८. फ्रान्सको ओबेरथर फिडुकेयर

९. रसियाको फेडरल स्टेट युनेटरी इन्टरप्राइजेज

१०. इन्डोनेसीयाको पेरुम पेरुरी

स्रोतका अनुुसार अहिले नेपाल राष्ट्र बैंकले बिशेषत यि १० कम्पनीबाटै नोट छाप्ने गरेको छ। नोट छाप्नुपूर्व नेपाल राष्ट्र बैंकले एक पटक ग्लोबल टेन्डर आह्वान गर्दछ । यसमा विश्वका झन्डै २० वटा कम्पनीले आवेदन दिने गर्दछन् । तर नेपाल राष्ट्र बैंकले यसमध्ये १० वटा कम्पनीलाई मात्रै प्रि क्वालिफिकेसनको सूचीमा समाबेश गर्दछ ।

नोट छाप्न कसलाई  दिने भनेर निर्णय गर्नुपूर्व राष्ट्र बैंकले ति प्रि क्वालिफिकेसनमा परेका कम्पनीको टेक्नीकल र फाइनान्सियल रिपोर्ट हेरेर एक कम्पनीलाई छनौट गर्ने गर्छ ।टेक्निकल जजमेन्ट गर्दा कागजको क्वालिटी, सेक्युरिटी फिचर्स जस्ता विभिन्न कुरामा ध्यान दिइन्छ ।

फाइनान्सियल जजमेन्ट गर्दा भने कम  लागतमा पैसा छाप्ने कम्पनीलाई बढी प्राथमिकता दिने गरिन्छ।

यसरी छापेको नोट राष्ट्र बैंकले मुद्रा व्यवस्थापन विभागको स्टोर रुममा ल्याएर राख्छ । तर छापिएका नोटको प्रिफेक्स नम्बर चलनमा ल्याएको राष्ट्र बैंकले सूचना जारी नगर्दा सम्म त्यो नोटको मान्यता हुँदैन। राष्ट्र बैंकले बेलाबेलामा प्रिफेक्स नम्बर जारी गरेको सूचना बाहिर ल्याउने गर्दछ।

समाचार श्रोतः सेतो पाटी

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्