२०७२ असार ९ गते बुधबार गोरखापत्रमा प्रकाशित लोकसेवा सहयोगी बस्तुगत / छोटा प्रश्नोत्तर

१. वि.सं. २०७२ जेठ २७ देखि असार २ सम्म सञ्चालित प्रधानमन्त्री कप महिला राष्ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगिताको उपाधि कसले जित्यो ?

- क्षेत्र नं. ३ जनकपुर

२. नेपालको पहिलो बालमैत्री स्थानीय शासन नगरका रुपमा घोषित भएको नगरपालिका कुन हो ?

- सुनवल – नवलपरासी

३. मधेसी जनअधिकार फोरम‚ सङ्घीय समाजवादी पार्टि र खस समावेशी पार्टि एकिकृत भई सङ्घीय समाजवादी फोरम‚ नेपाल कहिले बनेको हो ?

- वि.सं. २०७२ जेठ ३२

४. नेपाली खेलकुदको इतिहासमा पहिलोपटक राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) को सदस्य सचिवमा नियुक्त हुने महिला को हुन् ?

- शकुन्तला नगरकोटी

५. फोर्ब्सले सन् २०१५ मा प्रकाशित गरेको सूची अनुसार विश्वकै सबैभन्दा धेरै कमाउने खेलाडी को हुन् ?

- फ्लोइड मेवेदर‚ अमेरिकी बक्सर

६. क्वाक्विलेरी साइमन्ड्सले सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदन अनुसार एसियाकै उत्कृष्ट विश्वविद्यालय कुन बनेको छ ?

- सिङ्गापुरको द नेसनल युनिभर्सिटी

७. २०७१ सालको एसएलसि परीक्षामा नियमिततर्फ कति प्रतिशत विद्यार्थी उतीर्ण भएका छन् ?

- ४७.४३ प्रतिशत

८. ऊ मरी अरे नामक कृतिका रचनाकार सुवास घिसिङ हुन् भने ऊ मरेकी छैन नामक कृतिका रचनाकार को हुन् ?

- बालकृष्ण सम

९. अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस कहिले मनाउने गरिन्छ ?

- जुन २१

१०. मन्त्रीपरिषद्को २०७२ असार ६ को बैठकले भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त संरचनाहरुको पुनर्निर्माणसम्बन्धी अध्यादेश‚ २०७२ मार्फत पुनर्निर्माण प्राधिकरण कसको अध्यक्षतामा गठन गर्ने निर्णय गरेको छ ?

- प्रधानमन्त्री सुशील कोइराला

११. नेपालको पहिलो कलेज त्रिचन्द्र कलेजको स्थापना कहिले भएको हो ?

- वि.सं. १९७५

१२. लदी पूजा कुन जातिमा प्रचलित छ ?

- माझी

१३. जयतु संस्कृतम आन्दोलनको प्रारम्भ कहिले भएको थियो ?

- वि.सं. २००४ असार १

१४. सार्क राष्ट्रका कुन व्यक्तिलाई गुरुदेव भनि चिनिन्छ ?

- रवीन्द्रनाथ टैगोर (भारत)

१५. हालसम्म सम्पन्न भएका सार्क शिखर सम्मेलनमध्ये राजधानी सहरभन्दा बाहिर सम्पन्न भएका सम्मेलन कुन-कुन हुन् ?

- दोस्रो र सत्रौ (क्रमशः भारतको बैङ्लोर र माल्दिभ्सको अड्डु)

१६. संसदीय व्यवस्थामा शून्य समय भन्नाले के बुझिन्छ ?

- कुनै निश्चित कार्यक्रम तय नगरिएको तर सांसदहरुद्वारा देशको जल्दोबल्दो एवं समसमायिक विषयमा प्रश्नोत्तर गरी सरकारको ध्यानाकर्षणका लागि तोकिएको समय

१७. खानामा हुनपर्ने पौष्टिक तत्वहरुको लगातार असन्तुलन र कमी हुन जाँदा स्वास्थ्यमा देखो पर्ने प्रतिकुल असर तथा विकृति नै ........... हो ।

- कुपोषण

१८. अषाढ शुक्ल एकादशीलाई हरिशयनी एकादशी भनिन्छ भने कार्तिक शुक्ल एकादशीलाई के भनिन्छ ?

- हरिबोधिनी एकादशी

१९. नेपालको इतिहासमा ऐतिहासिक जनमत सङ्ग्रह कहिले भएको थियो ?

- वि.सं. २०३७ बैशाख २०

२०. वि.सं. २०७२ असार ७ मा सम्पन्न सातौं केन्द्रस्तरीय राष्ट्रपति सिल्ड खेलकुद प्रतियोगिताको उपाधि कसले जित्यो ?

- मध्यपश्चिमाञ्चल

२१. विश्वकै सानो मुद्रा कुन हो ?

- जावा

२२. विश्व इतिहासमा शान्तिपूर्ण बौद्धिक आन्दोलन‚ अनुसन्धानात्मक आन्दोलन एवं धर्म निरपेक्ष आन्दोलनका रुपमा चिनिने पुनर्जागरण आन्दोलन कुन देशबाट सुरु भएको थियो ?

- इटाली

२३. सेवाग्राहीहरुको सर्वोपरी हितका लागि नागरिक बडापत्रकव अवधारणा ल्याउने व्यक्ति को हुन् ?

- जोन मेजर‚ बेलायत

२४. GSM को पुरा रुप Global system of Mobile Communication हो भने VSAT को पुरा रुप के हो ?

- Very Small Aperture Terminal

२५. नेपालमा सर्वप्रथम बजेट कहिले प्रस्तुत गरिएको थियो ?

- वि.सं. २००८ माघ २१

२६. गिद्ध संरक्षणका लागि नेपालको कुन ठाउँमा जटायु रेष्टुराँ स्थापना गरिएको छ ?

- नवलपरासी

२७. पृथ्वीको उत्तरी र दक्षिणी ध्रुव जोड्ने अर्धवृत्ताकार काल्पनिक रेखालाई के भनिन्छ ?

- देशान्तर (Longitude)

२८. अंशुबर्माको शासनकालमा भारतका शासक सम्राट हर्षबर्धन थिए भने तिब्बतका शासक को थिए ?

- स्रङचङ गम्पो

२९. काठको प्रयोग गरी विभिन्न मुर्ती‚ भाँडा एवं झ्यालढोका‚ टुँडाल‚ फर्निचर आदि निर्माणसम्बन्धी कलालाई के भनिन्छ ?

- काष्ठकला

३०. Women in Development – WID अवधारणा कुन पक्षमाथि जोड दिन्छ ?

- विकास प्रक्रियामा महिला सहभागिता बढाउने प्रयास

३१. एउटा कागजमाथि सिक्का राखेर कागजलाई तान्दा कागज मात्र आई सिक्का जहाँको तहीँ रहनु न्युटनको चालसम्बन्धी कुन नियमसँग सम्बन्धित छ ?

- पहिलो नियम

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

खरिदार वा सो सरह प्राविधिक तथा अप्राविधिकको सम्पूर्ण क्षेत्रको परिक्षा भवन कायम भएको सूचना

रा‍.प. अन द्धितीय श्रेणी अप्राविधिक तथा प्राविधिक खरिदार वा सो सरह तथा स्वास्थ्य सेवाको चौथाे तहका विभिन्न पदहरुको लिखित परीक्षाको परीक्षा भवन कायम गरिएको सूचनाहरु

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

पर्यावरण, जैविक विविधता, दिगो विकास. वातावरण व्यवस्थापन, जनसंख्या सम्बन्धि बस्तुगत प्रश्नोत्तर

१ जैबिक बिबिधता सम्बन्धी सन्धी कुन सम्मेलनमा प्रस्तुत गरियो ? (नासु २०७०)
– रियो सम्मेलन 
२ पातहरु हल्लिदा कति डेसिबल ध्वानी उत्पन्न हुन्छ ? (नासु २०७०)
-१० डेसिबल
३ जटाँयु रेष्टुराँ भनेको के हो ? (नासु २०६९)
– गिद्ध संरक्षण र सम्बर्द्दन गर्ने कार्य
४ सन १९८७ मा ब्रुट्ल्याण्ड कमिसनले पेस गरेको प्रतिबेदनको नाम के हो ? (नासु २०६९)
- हाम्रो साझा भविष्य
५ जैबिक बिबिधतामा नेपाल बिश्वको कतिऔ स्थानमा छ ? (खरिदार २०७०)
-२५ औ
६ नेपालमा कति प्रजातिका चराहरु संरक्षित गरिएका छन ? (खरिदार २०६८)
– ९ प्रजाती
७ सर्बप्रथम एडस कुन महादेशमा पत्ता लागेको हो ? (खरिदार २०६८)
– अफ्रीका
८ जनगणना २०५८ अनुसार नेपालमा महिला र पुरुषको अन्तर कति थियो ? (खरिदार २०६८)
-२३,५८१
९ ग्रीन पिसको स्थापना कहिले भएको हो ? (खरिदार २०६८)
– सन १९७१
१० ओजन तह पृथ्विको सतहबाट कति माथी रहेको छ ? (खरिदार २०६८)
-२५ देखी ४० किमि सम्म
११ पृथ्वी दिवस कहिले मनाइन्छ ? (खरिदार २०६८)
– अप्रील २२
१२ सबैभन्दा पछि स्थापना गरिएको राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ? (शाखा अधिकृत २०७०)
– बाँके राष्ट्रीय निकुञ्ज
१३ जैविक विविधतालाई कति भागमा बिभाजन गरिएको छ ? (खरिदार २०६९)
– ३
१४ नेपालको राष्ट्रीय जनगणना कति कति वर्षमा लिने गरिन्छ ? ( खरिदार २०७०)
– प्रत्येक १० वर्षमा
१५ मानव शरिरमा रातो रक्तकोषको कमिले कुन रोग लाग्दछ ? (खरिदार २०६९)
– रक्तअल्पत्ता
१६ भिजन २००५ के संग सम्बन्धित छ ? (नासु २०७१)
– पर्यटन
१७ युरो -१ के संग सम्बन्धित छ ? (नासु २०७१)
– सवारिसाधन
१८ नेपालमा संरक्षित,स्तनधारि,बन्यजन्तुको सङ्ख्या कति छ ? (नासु २०७१)
-२७
१९ तलका मध्ये कुन चाँहि दिगो विकासको अबधारणा होइन ? (नासु २०७१)
क गुणस्तरिय विकास
ख अन्तरपुस्ता समन्याय
ग टिकाउ विकास
घ सहस्राब्दी विकास
- घ. सहस्राब्दी विकास
२० कुनै पनि वातवरणमा रहेने विभिन्न समुदाय तथा वातावरणवीचको अन्तरसम्बन्धलाई के भनिन्छ ?
– पारिस्थिक पद्धति
२१ पारिस्थितिक पद्धतिका ३ प्रमुख जैविक तत्वहरु:-
– उत्पादक
– उपभोक्ता
– विच्छेदक
२२ कुनै पनि पारिस्थितिक पद्धतिमा भएका सम्पुर्ण हरिया वनस्पतिहरु, जसले आफुलाई चाहिने खाना आफैं बनाउछन, त्यस्ता वनस्पतिलाई के भनिन्छ ?
- उत्पादक
२३ उत्पादक तथा अन्य जीवहरुलाई आफ्नो खाद्य पदार्थको रुपमा प्रयोग गर्ने सम्पुर्ण साकाहारी तथा  मांसाहारी जनवारलाई के भनिन्छ ?
– उपभोक्ता
२४ उत्पादक र उपभोक्ताको मृत शरिरलाई कुहाएर माटोमा मिलाउने कार्य गर्ने सुक्ष्म जीवाणुलाई के भनिन्छ ?
– विच्छेदक
२५ जलिय र स्थलिय पारिस्थितिक पद्धति गरि २ भागमा वर्गिकरण गरिन्छ ।
२६ उपभोक्ता कति प्रकारका हुन्छन ?
-३
२७ सुक्ष्म जिवाणुहरुले के प्रक्रीयाद्धरा विच्छेदनको कार्य गर्दछन ?
– नाईट्रीफिकेसन र डिनाईट्रीफिकेसन
२८ नाइट्रोजनका यौगिकहरुलाई माटोमा पाइने जिवाणुहरुले विखण्डन गरि बोटविरुवाले लिन सक्ने नाइट्रेटमा परिवर्तन गर्ने प्रक्रीयालाई के भनिन्छ ?
- नाईट्रीफिकेसन
२९ जीवाणुहरुले माटोमा भएका नाइट्रेटहरुलाई वायुमण्डलिय नाइट्रोजन, नाइट्रस अक्साइड, एमोनिया अक्सिजन आदिका रुपमा विच्छेदन गर्ने प्रक्रीयालाई के भनिन्छ ?
– डिनाइट्रीफिकेसन
३० ब्रहामण्डमा रहेका सम्पुर्ण मानिस , जिव , निर्जिव बस्तुहरु, पशुपंक्षि, रुख विरुवा, माटो , पानी , पहाड, भुमी
आदिको समष्टिगत रुप के हो ?
– पर्यावरण
३१ मानिसको वर्तमान आवश्यकता र चाहनाको परिपुर्तिका लागी भविष्यका पुस्ताको आवश्यकतासँग  सम्झौता नगरी श्रोत साधनको सन्तुलित र बुद्धिमत्तापुर्ण उपयोग गर्नु नै…… हो ?
– दिगो विकास
३२ दिगो विकासका सिद्धान्तहरु:-
- पारिस्थितिक पद्धतिको संरक्षण
- समाजको दिगो विकास
- मानविय श्रोतको विकास
- जैविक विविधताको संरक्षण
- जनसंख्या नियन्त्रण
- पृथ्विको बहन क्षमतामा ध्यान दिने
- सांस्कृतिक सम्पदाको संरक्षण
- जनसहभागितामा वृद्धी…………
३३ वातावरण तथ विकास सम्वन्धि विश्व आयोग(ब्रुटल्याण्ड आयोग) कहिले गठन भयो ?
– सन १९८३
३४ जैविक विविधता कायम गर्नको लागी नेपाल सरकारले लिएको ३ महत्वपुर्ण निति हरु के-के हुन ?
– वन जंगलको संरक्षण
– कृषिको विविधता
– सिमसार क्षेत्रको संरक्षण
३५ जैविक विविधताका प्रकारहरु
– पारिस्थितिक प्रणाली विविधता
– प्रजाती विविधता
– आनुवंशिक विविधता
३६ जैविक विविधताको हिसावले विश्वको सबैभन्दा सम्पन्न मुलुक कुन हो ?
– इन्डोनेसिया( दोश्रोमा ब्राजिल)
३७ जैविक विविधताको दृष्टिले नेपाल विश्वको कतिऔं स्थानमा पर्दछ ?
– २५ औं ( एसियाको ११ औं)
३८ विश्वमा पाईने कुल वनस्पतिको कति प्रतिशत नेपालमा पाईन्छ ?
– ३%
३९ प्रकृतिको कुचिकार भन्नाले कुन जिवलाई चिनिन्छ ?
– गिद्धलाई
४० नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद (नार्क),को राष्ट्रीय कृषी आनुवंशिक केन्द्र(जिन बैंक) को कहिले स्थापना
भएको हो ?
– वि.सं. २०६७ असोज २१ ( खुमलटार)
४१ निकुञ्जहरु :- १० वटा
४२ आरक्षहरु :- ४ वटा
४३ संरक्षण क्षेत्र :- ७ वटा
४४ मध्यवर्ती क्षेत्र :- १२ वटा
४५ नेपालको सबैभन्दा ठुलो घाँसे मैदान कुन हो ?
– शुक्लाफाँटा घाँसे मैदान
४६ सबैभन्दा ठुलो आरक्ष कुन हो ?
– ढोरपाटन
४७ नेपालको सेनारहित एकमात्र संरक्षण क्षेत्र कुन हो ?
– मकालु वरुण संरक्षण क्षेत्र
४८ नेपालमा सर्वप्रथम स्थापना भएको राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?
– चितवन राष्ट्रीय निकुञ्ज
४९ नेपालको सबैभन्दा ठुलो राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?
– शे-फोक्सुण्डो राष्ट्रीय निकुञ्ज
५० नेपालको सबैभन्दा सानो राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?
– रारा राष्ट्रीय निकुञ्ज
५१ विश्वको सर्वच्चो स्थानमा रहेको राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?
– सगरमाथा राष्ट्रीय निकुञ्ज
५२ विश्वमा सबैभन्दा बढी गैडा कुन देशमा रहेका छन ?
– दक्षिण अफ्रीका(७३%)
५३ विश्वमा लोप हुन लागेका वन्यजन्तुहरुको सूची प्रकासन गरिने प्रतिवेदनलाई के भनिन्छ ?
– रेड डाटा बुक
५४ संसारको सबैभन्दा सानो चरा कुन हो ?
– बी हमिङ बर्ड
५५ नेपालमा सबैभन्दा बढी प्रजातिका चरा, पुतली र माछा पाइने उपत्यका कुन हो ?
– अरुण उपत्यका
५६ विश्वको कुन नदिमा माछा पाइदैन ?
– जोर्डन
५७ विश्वमा हाल कति प्रजातिका बाघहरु रहेका छन ?
-६ प्रजातिका
५८ वन्यजन्तुको अवैध व्यापर सम्बन्धी महासन्धी CITES को पुरा रुप के हो ?
-Convention on International Trade in Endangered Species of Flora and Fauna
५९ हाँसलाई के को प्रतिक मानिन्छ ?
– न्यायको
६० नेपालमा हाल कति किसिमका लाटकोसेराहरु पाईन्छन ?
-१९ प्रजातिका
६१ नेपालमा पहिलो बाघ गणना कहिले गरिएको थियो ?
– सन २००९ मा
६२ पृथ्विको वायुमण्डलको तापक्रमको वृद्धिले जल तथा वायु अर्थात वातावरणमा हुने नकारात्मक परिणामलाई …… भनिन्छ ।
– जलवायु परिवर्तन
६३ जलवायु परिवर्तन बारे विश्वको ध्यानकर्षण गराउन सगरमाथाको आधार शिविरमा कालापत्थर बैठक कहिले बसेको थियो ?
– वि .सं. २०६६ मंसिर १९
६४ जलबायु परिवर्तन सम्बन्धी कोप-१९ कहाँ सम्पन्न भयो ?
– पोल्याण्डको वार्सामा
६५ सिसाको बाकसभित्र सूर्यको ताप प्रवेश गर्ने तर भित्रको ताप बाहिर जान नसक्ने अबस्थालाई हरितगृह प्रभाव भनिन्छ भनेर अवधारणा कसले र कहिले ल्याएका हुन ?
– बेरिन जीन फेरिएर – सन १९२६ मा
६६ ओजन तह कसले पत्ता लगाएका हुन ?
– जे सी फारम्यान
६७ ओजन तहले पृथ्विबाट आउने परवैजनी किरणहरुको कति प्रतिशत हिस्सा सोसेर पृथ्विमा आउन जोगाउँ छ ?
-९९%
६८ ओजन तहको सुरक्षाको लागि पहिलो अन्तराष्ट्रीय सम्झौता कहिले भयो ?
– सन १९८७ डिसेम्बर २४ ( मन्ट्रीयल, क्यानडा)
६९ पृथ्विमा रहेका सम्पुर्ण जैविक तथा अजैविक वस्तुहरुको सन्तुलन बिग्रन गइ मानिस, जीबजन्तु, पशुपक्षीं, वनस्पती आदिलाई बस्न तथा बाँच्न अप्ठायारो हुने अवस्थालाई नै…… भनिन्छ ।
– वातवरण प्रदुषण
७० वातवरण क्षेत्रमा PPP अर्थ के हो ?
- Polluter Pays Principle
७१ नेपालमा सवारी प्रदुषण मापदण्ड कहिले निर्धारण गरिएको हो ?
– वि.सं. २०५६ मा
७२ संयुक्त राष्ट्र संघले कति डेसिबल सम्मको आवाजलाई सामन्य मानेको छ ?
– ४० डेसिबल
७३ वातवरणिय तापक्रमको घट्दो नियम भन्नाले के लाई बुझाउछ ?
– हरेक १०० मिटरको उचाँईमा 0.६° तापक्रम घटदै जाने
७४ वातवरण क्षेत्रको नोबेल पुरस्कार मानिने ”गोल्डम्यान पुरस्कार” कहिले स्थापना भएको हो ?
– सन १९९०
७५ एउटा वयस्क रुखले दैनिक औसत कति अक्सिजन दिन्छ ?
-२.७ किलो
७६ नेपालमा औसधिजन्य वनस्पतिहरु कति उचाँईभन्दा माथी पाईन्छ ?
-३,३०० मिटर
७७ कुन वनस्पतिको तेललाई हरियो तेल भनिन्छ ?
– अडिर
७८ क्योटो प्रोटोकल कहिले देखी कार्यन्वयनमा आएको हो ?
-सन २००५ फेब्रुवरी १६
७९ ग्लोबल-५०० पुरस्कार पाउने पहिलो नेपाली को हुन ?
– डा. कृष्णकुमार पाण्डे
८० पहिलो पटक गिद्ध महोत्सव कहाँ भयो ?
– तिलकपुर, नवलपरासी
८१ कुनै खास स्थानमा निश्चित समयमा बसोबासरत मानिसको सम्पुर्ण सङ्ख्यालाई …… भनिन्छ ।
– जनसङ्ख्या
८२ नेपालको जनगणना कहिले देखी सुरुवात भएको हो ?
– वि. सं.१९६८ देखी
८३ वि स २०६८ को जनगणनामा सबैभन्दा बढी जनसङ्ख्या कुन भौगोलिक क्षेत्रमा थियो ?
– तराई(५०.२७%)
८४ जनगणना २०६८ अनुसार नेपालमा कति भाषा बोलिन्छ ?
-१२३ भाषा
८५ भु-बनोट, हावापानी, माटो, वनस्पती, सेवा सुविधाहरुको उपलव्धता जस्ता कारणहरुले देशको जनघनत्वमा ठुलो प्रभाव पार्दछ ।
८६ जनगणना २०६८ अनुसार हालको वृद्धिदर कायम रहेमा नेपालको जनसङ्ख्या कति वर्षमा दोब्बर हुन्छ ?
-५२ वर्ष
८७ नेपालको जनगणना इतिहासमा १०० बर्षको जनगणना भनेर कुन गणनालाई बुझिन्छ ?
– २०६८ को जनगणना
# बृहत उमेर समुह अनुसार जनसङ्ख्या:—
८८ १४ बर्ष वा सो भन्दा कम :- ३४•९१%
८९ १५ देखी ५९ वर्ष उमेर समुहको:- ५६•९६%
९० ६० वर्ष वा सो भन्दा बढी :- ८•१३%
९१ सुविधा सम्पन्न ठाँउहरु सहर हुनु र सहरको मात्रा बढ्ने प्रकियालाई…… भनिन्छ ।
– सहरिकरण
९२ जनगणना २०६८ अनुसार सहरमा बसोबास गर्ने जनसङ्ख्या कति रहेको छ ?
-१७.०२% ( नगरपालिका विस्तार पश्चात हाल सहरको जनसङ्ख्या ३६•८% पुगेको छ )
९३ प्रदुषित वातवरणबाट मानव जातिलाई बचाउन जोड दिएको हेग घोषणा कहिले भएको थियो ?
- सन १९८९ मार्च ११
९४ शे- फोक्सुण्डो राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन- कुन जिल्लामा फौलिएको छ ?
– मुगु र डोल्पा
९५ वि•सं• २०६८ को जनगणना अनुसार नेपालको जनसङ्ख्या कति रहेको छ ?
-२,६४,९४,५०४
९६ नेपालमा कति प्रकारका पारिस्थितिक पद्धती रहेको पाईन्छ ?
– ११८
९७ हालसम्म नेपालमा कति वटा सिमसार क्षेत्र रामसार सूचिमा सूचिकृत छन ?
-९
९८ अ्म्ल वर्षाको नामाकरण कसले गरेका हुन ?
– रबर्ट ए. स्मिथ
९९ नेपालको जडिबुटिको भण्डार मानिने अञ्चल कुन हो ?
– कर्णाली

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

नेपालमा सामाजिक द्वन्द्वका कारण‚ त्यसको प्रभाव र द्वन्द्व व्यवस्थापनका उपायहरु उल्लेख गर्नुहोस् ।

      नेपाली समाजमा खासगरी व्यक्ति-व्यक्ति वीच द्वन्द्व‚ परिवारमा द्वन्द्व‚ समुदाय समुदायमा द्वन्द्व‚ राजनीतिक पार्टिवीच द्वन्द्व‚ यातायात बन्द‚ नेपाल बन्द‚ छुवाछुत भेदभाव आदि जस्ता द्वन्द्व देखिएको पाइन्छ । नेपालमा देखिने यस्ता सामाजिक द्वन्द्वको मूलभूत कारण एकले अर्कोलाई विश्वास नगर्नु‚ सम्मान नगर्नु नै हो । अरु कारण निम्न छन् । :

-    बेरोजगार हुन‚ आर्थिक असमानता हुनु‚

-    सामाजिक संस्कारको पालना नहुनु‚

-    पादक पदार्थको सेवन‚

-    सामाजिक न्यायको अभाव

-    शिक्षाको कमि‚ चेतनाको कमि‚

सामाजिक द्वन्द्वको प्रभाव

      समाजिक द्वन्द्वले समाजमा सकारात्मक र नकारात्मक दुवै प्रभाव पार्दछ । यसको प्रभाव निम्न हुन्छ :

सकारात्मक प्रभाव

-    सामाजिक रुपान्तरण गर्न मद्दत पुग्ने‚

-    सामाजिक चेता अभिबृद्धि हुने‚

-    सामाजिक न्यायको प्रवर्द्धन हुने‚

-    सामाजिक एकता‚ सद्भाव बढ्ने‚

नकारात्मक प्रभाव

-    सामाजमा शान्ति व्यवस्थामा खलल पुग्ने‚

-    चोरी‚ हत्या‚ अपहरणका घटना बढ्न जाने‚

-    सामाजिक मूल्य मान्यता ह्रास आउने‚

-    समाजमा कुसंस्कारको जन्म हुने‚

द्वन्द्व व्यवस्थापनका उपायहरु

      सामाजिक द्वन्द्व समाधान गर्न सर्वप्रथम द्वन्द्वको पहिचान गरी सो अनुरुपका उपाय अवलम्वन गर्नुपर्दछ । समाजमा एकले अर्कोलाई सम्मान गर्नु पर्दछ‚ विश्वास गर्नु पर्दछ । यसैबाट द्वन्द्वको समाधान हुन्छ । अरु उपायहरु निम्न छन् :

-    चेतनामुलक कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्ने‚

-    सहमित र सहकार्यको बाटो अवलम्बन गर्ने‚

-    नीति‚ योजना एवं कार्यक्रम तर्जुमा र कार्यान्वयनमा सरोकारवालाको सक्रिय सहभागिता गराउने‚

-    उपलब्ध साधन स्रोतको न्यायोचित वितरण गर्ने‚

-    रोजगारीका कार्यक्रम सृजना गर्ने‚

-    वर्गीय‚ जातिय एवं लैङ्गि शोषणको अन्त्य गर्ने‚

-    सामाजिन विभेद एवं असमानता हटाउने‚

सामाजिक द्वन्द्व समाजको रोग मात्र होइन‚ यो समाज परिवर्तनको आधार पनि हो । त्यसैले समाजिक द्वन्द्वलाई विनासले होइन‚ सृजनाले अन्त्य गरिनु पर्दछ । यसका लागि माथि उल्लेख गरिएका उपाउ अवलम्वन गरी सामाजिक द्वन्द्वको व्यवस्थापन गर्नु पर्दछ । 

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

कर्मचारीतन्त्र भनेको के हो ? लेख्नुहोस् ।

   संगठन संरचनामा आवद्ध भई ऐन नियम कानुनको निष्पक्ष कार्यान्वयन गरी देश र जनताको निरन्तर सेवा गर्ने कर्मचारिको पेशागत समुहलाई कर्मचारितन्त्र भनिन्छ । कर्मचारीतन्त्र सङ्गठानात्मक स्वरुप हो‚ जसले वैधानिक अधिकारको विवेकपूर्ण प्रयोग गरी कार्यसम्पादन गर्दछ । कर्मचारीतन्त्र अर्थात Bureaucracy शब्दकव सर्वप्रथम प्रयोग फ्रान्सका अर्थशास्त्री V.D. Gournay ले गरेको पाइन्छ । यसबारे धेरै विद्वानले कलम चलाए पनि यसलाई नजिकबाट जर्मनका समाजशास्त्री Max Waber ले उल्लेख गरेका छन् । उनले कर्मचारीतन्त्रको परिभाषा नगरी विशेषताबाट विषयबस्तु प्रष्ट पारेका छन् ।

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

भ्रष्टचार नेपाली समाजको एक प्रमुख समाजिक समस्या हो । यसले सामाजिक जीवन र आर्थिक विकासमा पारेको प्रभाव छोटकरीमा प्रस्तुत गर्नुहोस् ।

      सार्वजनिक पद‚ अधिकार एवं सम्पतिको दुरुपयोग गरी व्यक्तिगत स्वार्थमा प्रयोग गर्ने कार्य भ्रष्टाचार हो । भ्रष्टाचार मुलुकको समग्र विकासको बाधक हो । यसले हरेक क्षेत्रमा नकारात्मक प्रभाव पार्दछ । यसले सामाजिक जीवन र आर्थिक विकासमा पारेको प्राभावलाई निम्मानुसार प्रस्तुत गर्न सकिन्छ :

सामाजिक जीवनमा पारेको प्रभाव

·         समाजमा धनी र गरिबवीचको अन्तर बढ्दै गएको‚

·         सामाजिक मूल्य मान्यता एवं अनुशासनमा ह्रास ल्याएको‚

·         व्यक्तिमा अनावश्यक खर्च गर्ने प्रवृत्ति बढाएको‚

·         इमान्दार एवं सदाचार व्यक्ति ओझेलमा परेको‚

आर्थिक विकासमा पारेको प्रभाव

·         विकास आयोजना तोकिउको समय‚ लागत र गुणस्तरमा सम्पन्न हुन नसकेको‚

·         आर्थिक बृद्धिदर उच्च‚ दिगो‚ फराकिलो एवं न्यायिक हुन नसकेको‚

·         बेरोजगारी एवं गरिवी बढ्दै गएको‚

बस्तु तथा सेवाको उत्पादन एवं उत्पादकत्वमा ह्रास ल्याएको‚

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्

राष्ट्रिय युवा नीति‚ २०६६ ले लिएका उद्देश्यहरु के के हुन् ? लेख्नुहोस् ।

      राष्ट्रिय युवा नीति‚ २०६६ ले लिएका उद्देश्यहरु निम्न छन् :

१. राष्ट्र निर्माण एवं राष्ट्रिय विकासमा युवाहरुको भूमिका र सम्भाव्यताको विकास र विस्तार गर्ने‚

२. युवाहरुलाई राष्ट्र‚ राष्ट्रियता‚ जनता र सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्तप्रति समर्पित र प्रतिवद्ध बनाउँदै उत्तरदियत्व र जवाफदेही भावनामा बृद्धि गर्ने‚

३. युववर्गमा सिर्जनशीलता‚ उद्यमशीलता र नवोन्वेशी (Innovative) क्षमताको विकास गरी विकासको आधारभूत शक्तिको रुपमा विकास गर्ने र उनीहरुमा रहेको अन्तर्निहित क्षमता उजागर गर्ने‚

४. श्रमप्रति सम्मान गर्ने संस्कृतिको विकास गर्दै युवाहरुको शारीरिक‚ मानसिक‚ बौद्धिक‚ नैतिक तथा संवेगात्मक पक्षको समुचित विकास गरी उच्च मनोबलयुक्त‚ नैतिकवान‚ सुसंस्कृत‚ सिर्जनशील तथा व्यवसायिक रुपमा दक्ष युवा तयार गर्ने‚

५. युवाहरुका आधारभुत अधिकारहरुलाई सुनिश्चित गर्दै उत्पादनशील स्रोतहरुमा युवा वर्गको अर्थपूर्ण सहभागिताको माध्यमबाट नेतृत्व क्षमता विकास गरी युवाहरुलाई राष्ट्रिय विकासको संवाहक शक्तिका रुपमा स्थापित गर्ने‚

६. शिक्षा आर्जनको क्रममा रहेका तथा समाजमा आफ्नो पहिचान स्थापित गर्ने संवेवदनशील अवस्थामा रहेका युवाहरुको शिक्षा‚ रोजगारी‚ वृत्तिलगायतका वैयक्तिक एवं सामाजिक विकासमा सघाउ पुर्‍याउने‚

७. प्राथमिकताको समूह तथा विशेष प्राथमिकताको समूहमा परेका युवाहरुलाई सकारात्मक विभेदको माध्यमबाट सशक्तिकरण गरी विकासको मूल प्रवाहमा ल्याउने । 

Share:

पुरा पढ्नुहाेस्