नेपालमा वन तथा जङ्गलको विभाजन

१.३.२ वन
कुनै ठाँउको भूधरातल, हावापानी, माटो आदिले त्यस स्थानको वनस्पतिलाई प्रभावित गर्दछन् । हावापानीले वनस्पतिलाई प्रभावित गर्ने हुदाँ यी दुईबीच अन्योन्याश्रित सम्बन्ध रहेको छ । नेपालको वातावरणीय संरक्षण र सन्तुलनमा वन सम्पदाको महत्वपूर्ण स्थान छ । यद्यपि विगत केही दशकयता वन सम्पदामा व्यापक ह्रास आएको छ । सन् १९५४ को तथ्याङ्कअनुसार देशको ४५ प्रतिशतभन्दा बढी भूभाग वन जङ्गलले ढाकेको थियो तर सन् १९७९ तिर ४३ प्रतिशत, सन् १९८६ मा ३७.४ प्रतिशत र सन् १९९८ मा गरिएको एक सर्वेक्षणले वन क्षेत्र केवल ३९.६ प्रतिशत रहन गएको तथ्य खुलासा गरेको छ । यही अध्ययनले नेपालको तराई क्षेत्रको वन प्रति वर्ष १.३ प्रतिशतले विनास हुँदै गएको देखाएको छ । विगतका दशकहरूमा आवास तथा पुनर्वासका लागि धेरै ठाँउहरूमा वन फडानी गरियो भने कतिपय क्षेत्रहरूमा वनको अतिक्रमण भयो ।
नेपालको भूधरातल तथा वनजङ्गलको विविधताको आधारमा नेपालको वनस्पति जगतलाई निम्न ५ समूहमा वर्गीकरण गर्न सकिन्छः
(क) उष्णप्रदेशीय सदाबहार जङ्गल (Sub Tropical Evergreen Forest)
तराई, भावर, दुन, चुरे पर्वतको १,२०० मिटरसम्मको उचाइमा पाइने उष्ण प्रदेशीय सदाबहार जङ्गलमा गर्मी र वर्षा यथेष्ट मात्रामा हुनेहुँदा यहाँका रूखहरू अग्ला, मोटा, बलिया र सँधै हरियाभरिया हुन्छन् । पूर्वदेखि पश्चिमसम्म समानान्तर रूपमा रहेको यो जङ्गल पहिले चार कोशसम्म फैलिएकोले यसलाई चारकोशे झाडी पनि भनिन्छ । यहाँ साल, सिसौँ, खयर, सिमल आदि प्रमुख वनस्पतिका साथै साँवे, ढड्डी, गाँज पनि पाइन्छन् । यस जङ्गलमा हात्ती, गैडा, बाघ, भालु, मृग आदि वन्यजन्तु पाइने हुदाँ यो क्षेत्र आर्थिक तथा जैविक दृष्टिले निकै महत्वपूर्ण मानिन्छ ।
(ख) समशितोष्ण पतझर जङ्गल (Temperate Deciduous Forest)
नेपालमा १,२०० मिटरदेखि २,१०० मिटरसम्मको उचाइसम्म चुरे पहाडको माथिल्लो भाग, मध्यभाग र महाभारत पर्वतको तल्लो भागमा पाइने समशितोष्ण पतझर जङ्गलमा पाइने रूख अग्ला र मोटा हुन्छन् । तल्लो भाग सघन छायाँदार भए पनि माथिल्लो भाग चिसो हुनुका साथै तुसारो पर्ने भएकाले अधिकांश पातपतिङ्गर झर्ने हुँदा यो वन शृङ्खलालाई पतझर भनिएको हो । उच्च भागमा केही मात्रामा पतझर र कोणधारी रूखहरूको मिश्रित जङ्गल पाइन्छ । यहाँ पाइने कडा र नरम जातका सदाबहार, पतझर र कोणधारी रूखमध्ये साल, सल्ला, देवदारू, चाँप, कटुस, ओखर, गुराँस, पिपल, चिलाउने, वर, बाँस, सिमल, उत्तिस, पलाँस, लाँकुरी, चाँप प्रमुख छन् । यस्तो वन उष्णप्रदेशीय सदाबहार जङ्गलभन्दा कम गुणस्तरको मानिन्छ ।
(ग) समशीतोष्ण सदाबहार कोणधारी जङ्गल (Coniferous Forest)
महाभारत पर्वतको माथिल्लो भाग तथा हिमाल पर्वतको तल्लो भागमा २,१०१ मिटरदेखि ,३५० मिटरसम्मको उचाइमा कोणधारी जङ्गल पाइन्छ । यहाँ वर्षैभरि चिसो हुने र हिमपात भैरहने हुँदा रूख र रूखका पातहरू कोणजस्तै चुच्चो परेका हुन्छन् । यँहाको माटो सेपिलो हुनेहुँदा सदाबहार जङ्गल हुन्छ । यहाँ मझौला नरम जातका रूख पाइने र यसमा पनि चाँप, सल्ला, देवदारू, कटुस, धुपी, सीमल, चिलाउने, वेतबाँस, उत्तिस, बाँस, गुँरास, भोजपत्र आदि उल्लेख्य मात्रामा रहेका छन् ।
(घ) लेकाली वनस्पति वा घाँसे मैदान (Alpine Forest)
नेपालमा ३,३५१ मिटरदेखि ५,००० मिटरसम्मको उचाइमा कम तापक्रम र कम वर्षा हुने पहाडी तथा तल्लो हिमाली क्षेत्रमा पाइने वनस्पतिलाई लेकाली वनस्पति भनिन्छ । यो उचाइमा चिसो र शुष्क जलवायु पाइने हुदाँ यहाँ अग्ला, मोटा र कडा जातका रूखहरू सप्रिन सक्दैनन् । लेकाली वनस्पतिमध्ये कम उचाइका गुराँस, निगाले र केही झाडीजस्ता रूखहरू ३,६०० मिटरसम्मको उचाइमा पाइन्छन् भने त्योभन्दामाथि घाँसका ठुला ठुला फाँटहरू पाइन्छन् । माथिल्लो गुराँस भागमा रङ्गविरङ्गका बुकी फूल, जडिबुटीहरू पाइन्छन् ।
(ङ) शीत मरूभूमिको वनस्पति (Tundra Vegetaion)

नेपालमा ५००० मिटरको उचाइभन्दामाथि हिँउ पर्नेहुँदा यहाँ वनस्पतिहरू उम्रिन नसक्ने भएकाले हिउँ नअड्ने भिरालो ठाँउमा काई र लेउ मात्र पाइन्छन् । उम्रिन र हुर्कन नसक्ने यस्तो ठाँउमा उम्रेका लेउ र झ्याउलाई टुण्ड्रा वनस्पति वा शीत मरूभूमिको वनस्पति भनिन्छ ।
Share:

13 comments:

  1. Excellent post.I was looking for this certain information for a very long time.
    I was checking constantly this blog and I am impressed!
    iMindMap Crackfor capturing ideas and working directly to solve problems. Mind maps pull ideas from your heart after capturing road styles and gifts without compromising.
    ZBrush Crack provides an arsenal of tools to help with this task, ensuring that no matter what you have in mind, there is a way to get the perfect foundation and then move on to the next level. The best known of these systems is explained here.

    ReplyDelete
  2. सम्शितोशण बन जङ्गलको उचाइ कुनै ठाउमा 3300 मि स्म्म छ भने कुनै ठाउमा 3450 मि सम्म छ सहि उचाइ कुन हो

    ReplyDelete
  3. Thanks for the wonderful message! I really enjoyed reading
    You can be a good writer. Bad Alvzis Blog and Testament
    He'll be back later. I want to argue
    Keep up the good work, have a great weekend!
    aomei onekey recovery crack
    reaper crack
    rekordbox crack
    switch audio file converter crack

    ReplyDelete
  4. if you'd want to hire a blogger, I'd be happy to do so.
    I'm sure this will be a big help to you, and I look forward to it.
    I'd be happy to help if you ever need someone to shoulder some of your responsibilities.
    My blog will link back to yours in return for writing material for yours.
    If you'd like to get in touch, please do so by email. I appreciate your kind words!
    adobe acrobat pro dc crack
    windows 8 enterprise crack
    hard disk sentinel pro crack
    webroot secureanywhere antivirus crack

    ReplyDelete
  5. I like this article.I was searching over search engines and found your blog and its really helps thank you very much…

    burnintest professional crack
    burnintest professional crack

    I like your all post. You Have Done really good Work On This Site. Thank you For The Information You provided. It helps Ma a Lot.

    burnintest professional crack
    burnintest professional crack

    I am ImPressed For With your Post Because This post is very is very beneficial for me and provides new knowledge to me.

    burnintest professional crack

    This is a cleverly written article.Good work with the hard work you have done I appreciate your work thanks for sharing it. It Is very Wounder Full Post.

    ReplyDelete
  6. Excellent Keep up the good work.
    Exceptional Magnificent Exciting Majestic thoughts Exemplary Marvelous
    Exhilarating Meritorious Extraordinary Much better Fabulous My goodness,
    how impressive!
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    ashampoo winoptimizer crack
    “Nice info!”
    “Great share!”
    “Useful post”
    “Amazing write-up!

    ReplyDelete
  7. Thanks for writing this excellent article for us.
    I have gained good stuff from this website.
    I am looking forward to your next article.
    Not only that, but I am happy to share this post with my friends. Keep it up.

    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum
    audials one platinum

    ReplyDelete
  8. I guess I am the only one who came here to share my very own experience. Guess what!? I am using my laptop for almost the past 2 years, but I had no idea of solving some basic issues. I do not know how to Crack Softwares Free Download But thankfully, I recently visited a website named ProCrackHere
    FootBall Manager Crack
    CCleaner Pro Crack

    ReplyDelete
  9. Online letterbox flower company Bloom & Wild is offering bouquets of flowers ranging from £25-£60. Shoppers can choose for a ‘next day delivery’ option or pick a specific date, with a range ...


    webstorm crack
    typing master pro crack
    vso convertxtodvd crack
    mackeeper crack
    teamviewer crack with torrent

    ReplyDelete
  10. Jetbrains IntelliJ IDEA Crack is the best IDE for me. IntelliJ IDEA Crack is a PC application.
    WPS Office Premium is an efficient suite that allows you to make tables, documents and presentations.
    Stardew Valley Crack It’s the community centre, which was once the city’s largest and most vibrant center of activity, is in disarray.
    Windows 10 Activator Torrent is the most powerful tool to maximize .

    ReplyDelete

फेसबुकमा लाेकसेवा सहयोगी

नेपाली पात्रो

Popular Posts

Blog Archive

Pages