जीवन निर्वाहका
लागि गरिने काम‚ इलम‚ पेशा वा व्यवसायलाई रोजगारी भनिन्छ । यही रोजगारी नभएको
अवस्थालाई बेरोजगारी भनिन्छ । व्यक्तिले जव कुनै पेशा‚ काम‚ इलम वा व्यवसाय गर्दैन
वा पाउँदैन तब व्यक्ति बेरोजगार हुन पुग्दछ । नेपालमा बेरोजगारी एउटा प्रमुख
समस्याको रुपमा रहेको छ । हाल नेपालमा प्रतिबर्ष चार लाख भन्दा बढी व्यक्ति श्रम
बजारमा प्रवेश गर्दछन् तर रोजगारी बृद्धिदर करीब ३ प्रतिशत मात्र छ । बाँकी सबै
बेरोजगार हुन्छन् । अहिले मुलुकमा २३.८ प्रतिशत गरीबी छ । ७० लाख ब्यक्ति गरीबीको
रेखामुनी छन् । यो सबै बेरोजगारीको उपज हो ।
नेपालमा बेरोजगारी बढ्नुका कारणहरु
व्यक्तिमा काम
गर्ने सीप‚ काम गर्ने जाँगर‚ लागानी गर्ने पुँजी र मुलुकमा लागानीका लागी उपयुक्त
वातावरण एवं रोजगारीका अन्य अवसर पर्याप्त छैनन् भने व्यक्ति बेरोजगार हुन्छ ।
नेपालमा बेरोजगारी बढ्नुको मूलभूत कारण यही हो ।
समग्रमा
नेपालमा बेरोजगारी बढ्नुका कारणलाई निम्नअनुसार उल्लेख गर्न सकिन्छः
Þ काम सानो ठुलो
जेसुकै होस् काम गर्नुपर्दछ भन्ने मान्यतामा कही हुनु‚
Þ सरकारी
क्षेत्र र निजी क्षेत्रले दुबैले पर्याप्त रोजगारी दिन नसक्नु‚
Þ भौतिक
पूर्वाधारको विकासले गति लिन नसक्नु‚
Þ पेशा‚ इलम‚
व्यवसाय गर्नका लागि व्यक्तिमा व्यवसायीक सीपको कमी हुनु‚
Þ मुलुकमा
लागानी अनुकूल वातावरण हुन नसक्दा स्वदेशी र विदेशी दुबै लगानी बढ्न नसक्नु‚
Þ रोजगारीका
क्षेत्रहरु जस्तैः उद्योग‚व्यापार‚ पर्यटन‚ कृषि‚ निर्माण आदि फस्टाउन नसक्नु‚
Þ राष्ट्रिय तथा
अन्तराष्ट्रिय मागअनुरुपको व्यावसायिक सीप विकास तालिमको कमि हुनु‚
Þ अन्तर्राष्ट्रिय
श्रम बजारको मागअनुरुपको सीपयुक्त दक्ष जनशक्ति आपूर्ति गर्ने क्षमताको अभाव हुनु‚
Þ दक्ष
जनशक्तिको अभावमा वैदेशिक रोजगारीबाट पर्याप्त फाइदा लिन नसक्नु‚
Þ मुलुकमा
आर्थिक क्रियाकलाप बढ्न नसक्नु‚
Þ सरकार र निजी
क्षेत्रविच रोजगारी सिर्जना गर्ने सम्बन्धमा समन्वयको अभाग हुनु‚ स्पष्ट नीतिको
कमी हुनु ।
No comments:
Post a Comment